मी, ती आणि फुलपाखरू

लाटा. भरती आणि ओहोटीच्या. म्हणजेच का आयुष्य?

एक दिवस येतो. उनाड फुलपाखरासारखा. वाटतं आपणही फुलपाखरू व्हावं. ह्या फुलावरून त्या फुलावर जावं. शोषून घ्यावा सगळा मध. फुलपाखराचं आयुष्य ते किती? दोन दिवस? मग ह्या दोन दिवसात पर्वा कुणाची करायची आणि का? आपण आपल्या मस्तीत जगावं आणि आपण आपल्या मस्तीत मरावं.

आपण मरावं? खरंच आपण मरू का? सगळं जग मर्त्य आहे हे माहित आहे. पण मीसुद्धा? हो खरंच मीसुद्धा. मग मी घाबरावं का मरणाला? सगळेच मरणार. कुणाच्या मरणाला घाबरायचं मी? माझ्या? का?

आप मरे जग बुडे.

आपण मेलो तर संपलंच ना सगळं. मग भीती कुणाच्या मरणाची. इतर फुलपाखरांच्या?

दुपरचे दोन वाजलेत. मी ऑफिसला गेलेच नाहीये. प्रचंड उकडतंय. शरीराला आणि मनालाही. वरचा पंखासुद्धा हैराण वाटतोय ह्या उकाड्यानं. बाबा घरी नाही. आईसुद्धा नाही. बाबा गेलाय तयारी करायला. आई त्यांच्याकडे. विनय त्याच्या कामाला गेलाय.

ते एक वेगळं फुलपाखरू. जग बुडलं तरी काही फरक पडायचा नाही त्याला.

आणि मी इथं बसलेय काहीही न करता. माझ्याच तंद्रीत. आठवणींची जळमटं झाडत बसलेय. आठवणींना जळमटं म्हणायचं का? किती जवळच्या असतात काही आठवणी. पण जळमटंच. ज्या आठवणी रडू आणतात, त्या जळमटांसारख्याच झाडून टाकायला हव्यात. मी त्वेषाने झाडू फिरवतेय, पण जळमटं काही तुटेनात. उलट मीच त्या जळमटांत गुरफटंत चाललेय. असह्य होतं सगळं

आणि मग, ती असहायता बाहेर पडते, एक थेंब बनून, डोळ्यातून. एक मग दुसरा मग तिसरा.

आई मला बोलवायला येते. माझी असहायता कुणाला दिसू नये म्हणून मी त्या तिघांना पुसून टाकते. बाहेर जाते.

अंगणामध्ये गर्दी असते. त्यात बाबाही असतो. विनूही असतो. तो दिसल्यावर मला उगाचंच बरं वाटतं. तपशील पुसट होत जातात. डोळ्यांच्या काचांवर धुकं जमतं. आई बाजूलाच असते. जरा आधार वाटतो. खरा मला बाबा हवा असतो कारण मला रडायचं असतं मनसोक्त. पण तो खाली अंगणात असतो. काहीबाही काम करीत.

राम बोलो भाई राम.

संगीतात आकंठ बुडून जाणारी मी, ह्या खर्जातल्या सुरांनी विषण्ण होते.

तिला घेऊन जात असतात. तीच. माझी कुणीही नसलेली ती. शांत झोपलेली असते. सगळ्या विवंचनेतून सुटलेली. एखाद्या फुलपाखरासारखी.

रांगणाऱ्या मला पटकन कडेवर उचलून घेणारी ती, दुपारी दंगा करून तिची झोपमोड केली म्हणून मला ओरडणारी ती, तिच्या मुलाला भाऊबिजेला राखी बांधते म्हणून माझं कौतूक करणारी ती, माझ्यासाठी न चुकता वांग्याची भाजी आणून देणारी ती, दोन दात बाहेर काढून प्रेमळपणे हसणारी ती, कुणाच्या लग्नात मुलाकडची असूनही मुलीची पाठवणी होताना रडणारी ती, प्रेमळ ती, घाबरट ती, शरणागत ती.

शेवटच्या आजारात हॉस्पिटलमध्ये असाहाय झालेली ती आणि तिची असहायता माझ्या डोळ्यात उतरवणारे ते तीन पुसलेले थेंब.

मी बघत राहते. पांढरं कोरं करकरीत कापड. इतकं करकरीत की बांबूत घुसवताना करकरणारं. करकचून बांधलेली सुतळ. अबीर, बुक्का, फुलांच्या माळा. डोक्याला लावलेलं ठसठशीत कुंकू. आणि ती जायला निघते.

पुन्हा ते कर्णकर्कश संगीत. तिचा मुलगा पुढे. बाबा चटकन पुढे होतो एक बाजू पकडतो. एवढा पहाडासारखा कणखर माझा बाबा, पण त्याच्याही एका डोळ्यात पाणी चमकतं. त्याच्या मोठ्या बहिणीसारखी ती.

ती निघून जाते. आई बायकांच्या घोळक्यात सामील. मी तिथेच. एकटी.

फुलपाखरू पण एकटं.

दोन घटका सगळीकडे सामसूम असते.

बाहेरून गोड खिदळण्याचा आवाज येतो. मी बाहेर जाते. तिची नात जोरजोरात खिदळत असते. दोन वर्षाची ती. तिला काय समज?

तेही एक फुलपाखरू. मीही. बाबाही, आईही आणि विनयही. सगळेच. बांबू बांधणारे, पांढरं कापड करकरवणारे, अबीर बुक्का सांडणारे आणि ते कर्णकर्कश्श संगीत म्हणणारे.

आणि सगळे एकटे.

- संवादिनी