देवयानी (14)

आताशा जीवनाला एक दिशा मिळायला लागलेली होती. अर्थातच ती अनुरागचीच होती. अभ्यास, कॉलेज हे नावापुरताच राहिलं होतं. दिवस न दिवस आम्ही एकत्र घालवायला लागलो. बऱ्याचदा तो मला घरून, म्हणजे जवळच्या रेल्वे स्टेशनवरून पिक करीत असे. मग दिवसभर आम्ही ह्या ना त्या ठिकाणी भटकत राहू. बऱ्याचदा शॉपिंग, खाणं पिणं ह्यात वेळ घालवत असू. त्याच्याकडे पैशाने भरलेला बॉटमलेस पिट असल्यासारखा तो वागे. हल्ली हल्ली माझाही संकोच चेपलेला होता.

काही वेळा तोही माझ्या घरी येऊन गेला. अर्थात आमच्या घरी त्याला इंप्रेस करण्यासारखं काहीही नव्हतं. तुम्हारे पास गाडी है, बंगला है, लेकीन मेरे पास मा है असं म्हणण्याचीही माझी परिस्थिती नव्हती. म्हणजे गरीब माणसाचे काही इगो पॉइंटस असतात तेही माझ्याकडे नव्हते.

त्यातला एक म्हणजे फॅमिली व्हॅल्यूज. तसे अनेक आहेत. म्हणजे गरीबांना रात्री छान झोप लागते, श्रीमंतांना लागत नाही. गरीब नेहमी सच्चे असतात. वगैरे वगैरे. मला तर ह्या सगळ्या भंपक गोष्टी वाटतात. दोन वेळा जेवायला नाही मिळालं तर लागेल का हो झोप गरीबाला? ह्या महिन्याचं रेशन घेण्याइतकेही पैसे हातात नाहीयेत हे माहीत असलेल्या गृहीणीला लागेल का हो झोप? किंवा नोकरी गेल्येय, पुढच्या महिन्यापासून पैसा आणायचा कुठून हा प्रश्न पडलेल्या माणसाला लागेल का झोप?

कुठेतरी ह्या काळातंच माझी मध्यमवर्गीय मानसिकता बदलत गेली असावी असं मला वाटतं. पैसा सबकुछ नव्हे. पण पैसा जीवनात काही सुखसोयी आणू शकतो, ज्याने आपलं जीवन सुसह्य होतं. म्हणजे सोशालिस्ट मेंटालिटी कडून कॅपिटॅलिस्ट मेंटॅलिटीकडे. अर्थात मी दुसऱ्या टोकाला पोचलेले नाहीये. मी ह्या दोन स्कूल ऑफ थॉटसच्या कुठेतरी मध्ये आहे असं वाटतं आणि मनापासून वाटतं की मी जन्मभर तिथेच राहावं.

असो पुन्हा बरंच विषयांतर केलं. बारावीचं वर्ष आणि एफ वायचं, एस वायचं वर्ष ही माझ्या आयुष्यातली खूप सुंदर वर्ष होती. ह्याचं सगळं श्रेय अनुरागचं. अभ्यास, पुस्तकं, मार्क्स ह्या पलीकडेही काही जग असतं आणि त्या जगात वावरण्याचा माणसाला त्याच्या आयुष्यात आणि प्रोफेशनल लाइफमध्येही फायदा होऊ शकतो. शब्दात व्यक्त करू शकणार नाही इतका आनंद मला ह्या वर्षांनी दिला.

मेक ओव्हर, मेक ओव्हर जो म्हणतात ना तो माझ्या ह्या तीन वर्षांत झाला. माझा वॉर्डरोब बदलला, हेअर स्टाइल, शूज, सगळं सगळं बदललं. हा सगळा बदल अनुरागमुळे. अर्थात पुढे मी अजूनही बदलले. पण तरीही काकूबाई सदरात मोडणारी मी आजू बाजूच्या माझ्या वयाच्या मुलींसारखी तरी दिसायला लागले, बोलायला, हसायला लागले. रस्त्यातून जाताना पुरुषांच्या नजरा वळून वळून माझा पाठलाग करायला लागल्या. आणि खरं सांगते, ते सगळं मला आवडत होतं. अजूनही माझ्याकडे कुणी वळून बघितलं ही मनातला अहं कुठेतरी सुखावतोच.

अर्थात ह्यालाही मर्यादा आहे. डोळ्यात पाहणारे पुरुष मला आवडतात. पण सहसा डोळ्यात डोळे घालून पाहायची हिंमत असलेला पुरुष विरळा आहे. तो खेळ मजेदार आहे. डोळ्यात डोळे घालून एखाद्याने आव्हान द्यावं. तिनं ते आव्हान स्वीकारावं आणि पहिली नजर कोण हटवतो ह्यावर पराभव ठरावा. अशा स्पर्धेत पराभव स्वीकारायला मला नक्की आवडलं असतं पण वारंवार तसं घडलं नाही. किळसवाणी नजर शरीरावरून फिरवणारेच अधीक. त्यांची मला कीव येते. डिप्राइव्हड हा एकंच शब्द त्यांना चपखल बसतो. अर्थात त्या मागची सोशिओ इकॉनॉमिक कारणं बरीच आहेत. वाईट नजरेनं बघणाऱ्याला तो बघतो म्हणून त्याला वाईट ठरवणंही चुकीचंच आहे. तो तसं का करतो हेही कुठेतरी, विशेषतः भारतात, आणि त्यातही मुंबईसारख्या शहरात, तपासून बघण्याची आवश्यकता आहे. पण ते सगळं नंतर कधीतरी.

सांगायचा मुद्दा हा होता की ह्या दोन वर्षात माझ्यात अमूलाग्र बदल झाले. ते बदल सुखावणारे होते, आपण कुणालातरी हव्याशा वाटतो, ह्या फिलींगमध्ये जो आनंद आहे ना, तो अवर्णनीय आहे. तो मी इतकी वर्ष चखलेला नव्हता, तो आता मिळायला लागलेला होता.

होता होता सेकंड इयरची परीक्षा अगदी जवळ आलेली होती. माझा आभ्यास नेहमीसारखाच अनुरागमय होण्यापासून उरलेल्या वेळात रडत खडत चाललेला होता. अनुरागचा वाढदिवस हा साधारण वार्षिक परीक्षेच्या आधी येत असे. गेली दोन वर्ष त्याने मला सेपरेट ट्रीट दिलेली होती. पण यंदा त्याने मला प्रत्यक्ष त्याच्या बर्थडे पार्टीला येण्याचं आमंत्रण दिलं. त्याच्या मित्रांमध्ये त्याने मला विशेष मिसळू दिलेलं नव्हतं. पण गेली दोन वर्ष आम्ही इतके एकमेकांसोबत होतो की थोडीफार ओळख झालेलीच होती. मरीन ड्राइअव्हच्या एका आलिशान हॉटेलमध्ये पार्टी ठेवलेली होती. बरीच मोठमोठी माणसं येणार होती. त्यात आपण अगदी अलिबागवरून आल्यासारख्या दिसू असं मला उगाचंच वाटत होतं.

- देवयानी